چوبک، نویسنده ای است که درون مایه، موضوع و شخصیّت های داستانی خویش را از میان مردمان ستم دیده، رنجور و قشر آسیب دیدۀ جامعه انتخاب می کند. مردمانی که به خاطر شرایط بد اجتماعی و معیشت سخت در معرض انواع آسیب های اجتماعی قرار می گیرند. در این میان، شیوۀ شخصیّت پردازی چوبک که با جزئی نگری مینیاتوری همراه است، ناگزیر از توصیف غیرمستقیم شخصیّت از طریق چهره و اندام است و برای این منظور تیپ سازی با عارضه های جسمانی و نشان دادن آسیب های اجتماعی در چهره و اندام شخصیّت ها با نگرش ناتورالیستی چوبک، تناسب کامل دارد. برای بررسی این ادّعا، در پژوهش حاضر، شیوۀ شخصیّت پردازی محمّد، شخصیّت اصلی داستان بلند تنگسیر را مورد مطالعه قرار داده ایم. نتیجۀ بررسی نشان می دهد که چوبک در توصیف چهره و اندام محمّد به اندازۀ بسیار زیادی از عارضه های جسمانی در شخصیّت پردازی وی استفاده کرده و از محمّد، چهره ای دُرشت و خشن و غولی گُنده و بدقواره آفریده است تا باورپذیری مخاطب برای به دست گرفتن اسلحه و اقدام به قتل مُسلحانۀ وی را تأمین کند.
|