نویسندگان

چکیده مقاله

شاهنامه فردوسی، بزرگترین اثر حماسی زبان فارسی در برگیرنده ی مفاهیم کهن ­الگویی فراوانی است که یکی از آن­ها کهن­ الگوی قهرمان است. بنا به سرشت حماسه و بن مایه­ی اصلی آن (نبرد میان نیروهای نیک و بد) قهرمان، یکی از پرتکرارترین موتیف­های آن است. قهرمان حماسه که معمولاً دارای نیروهای فوق انسانی است، در میان خانواده­ای بلندمرتبه متولد می­شود، اما بنا به دلایلی از خانواده دور شده و نزد افرادی فرودست یا حیوانات پرورش می­یابد. او پس از آشتی با پدر سفر قهرمانی خود را آغاز می­کند و در این راه است که از آب می گذرد و به سوی نبرد با اژدها می­رود ؛ در این راه از کمک یاریگرانی بهره می­گیرد و به اژدها می­رسد. برای مبارزه با اژدها نیاز به سلاحی ویژه و اژدهاکش دارد که در شاهنامه، عموماً این سلاح گرز (آن هم گرز گاوسر) است. با سلاح مخصوص خود اژدها را نابود می­کند و خدابانوی در بند را رها می­سازد و با او ازدواج می­کند. پس از طی مراحل این سفر است که قهرمان به مقامی خدایگون می­رسد و ارباب دو جهان می­شود و برکت و فضل را به یاران خود عطا می­کند و سرسبزی را به زمین باز می­گرداند. بنابر آن­چه گفته شد، موضوعی که در این پژوهش مورد ارزیابی قرار گرفته ، کهن ­الگوی سفر قهرمان در داستان گشتاسپ است که این کهن الگو براساس نظریه­های مختلف اسطوره پژوهان، مورد بررسی قرار گرفته و در نهایت ساختار ویژه­ی این سفر کهن الگویی در این داستان، ارائه شده است.