ملکالشعرای بهار در میان شاعران معاصر ایران، در شمار کسانی قرار دارد که هم به مضمون و محتوای شعر خود اهمیت داده و هم به شکل و ساختار بیرونی آن توجه کردهاست، به همین دلیل، بررسی فرمالیستی اشعار او دارای نتایج مطلوبی خواهد بود که جنبههای زیبایی شناختی و هنری شعر او را بیش از پیش آشکار میسازد. آزادی و وطن، دو مقولهای است که در ساختار قصاید او حضوری همیشگی و مؤثر دارند و فرم و شکل شعر او را تحت الشعاع خود قرار دادهاند. وجه غالب بسیاری از قصاید او را مسائل سیاسی - اجتماعی و مفاهیم مرتبط با آنها تشکیل داده است که در قالب زبان، تصویر، موسیقی، واژگان، ترکیبات و دیگر هنر سازهها متجلی شده است. هنر بهار در این است که تمام عناصر فرمالیستی را در خدمت انتقال مفهوم و محتوای مورد نظر خود قرار میدهد. صورخيال شعر بهار تقریبا در سراسر قصایدش برگرفته از شعر قدیم فارسی است. زبان شعر او هم اگرچه بسیار ساده و روان است، اما دارای زیر ساخت کاملاً سنتی است و به همین دلیل، انواع و اقسام هنجارگریزیها در شعر وی دیده میشود. تعادل و تعاملی که میان زبان و موسیقی و تصاویر و آرایههای ادبی در ساختار قصاید بهار وجود دارد، مهمترین رویکرد فرمالیستی او در عرصه شاعری است و رمز موفقیت و محبوبیت روزافزون او هم شاید همین گرایش به سادگی و پرهیز از افراط و تفریط در محتوا و شكل اشعارش باشد.
|