نویسندگان

چکیده مقاله

آثار ادبی کمابیش انعکاس‌‌دهنده‌ باورهای عموم مردم جامعه است. یکی از شاعران عصر تیموری که تاثیر آثارش بر باورهای عامیانه و اعتقادی شایسته‌ی تأمّل و بررسی است، عصمت بخارایی است. در باب سروده‌های او تاکنون پژوهش بخصوصی از این دید انجام نشده است، اما در این خصوص آثار تحقیقی فراوانی روی سروده‌های اغلب شاعران دیگر صورت گرفته که هدف پژوهش حاضر نیز بهره‌گیری از مبانی نظری این منابع و استخراج مباحث مرتبط با باورهای عامیانه در سروده‌های عصمت بخارایی است. یافته‌ها نشان داد انواع باورهای علمی، دینی، مذهبی، عامیانه و بویژه باورهای اعتقادی و مذهبی در اشعار عصمت بخارایی مشهود است. مهمترین نتایج تحقیق حاضر عبارتند از: (1) بعضی از باورهای خواجه عصمت با نقطه نظرات فقهای امروزی متفاوت است. (2) خواجه عصمت بخارایی در انعکاس باورهای عامیانه از اشعار فردوسی به وفور تأثیر پذیرفته است. (3) شیوه‌ی بازتاب باورهای عامیانه در سروده‌های بخارایی، اغلب با کاربست صنعت حُسن تعلیل صورت گرفته است.