نویسندگان

چکیده مقاله

 توجّه سلیمان‌نامه یک مثنوی دینی از شاعری گمنام به نام "یوسف بن سراج بن محمد" ملقب به "معلم" است. تنها نسخة یافته شده از آن در سال 739 ه. ق. کتابت شده و محتوای آن آمیخته‌ای از داستان‌های عامیانه، تفسیرهای قرآن و اسرائیلیات است؛ از جمله داستانی دربارة حضور سیمرغ در بارگاه سلیمان نبی (ع) و مناظره ایشان درباره‌ی تقدیر را بازگو می‌کند که بر اساس آن سیمرغ مدعی می‌شود که می‌تواند از وصلت مقدر دختر پادشاه مغرب با پسر پادشاه مشرق جلوگیری کند، اما سرانجام شکست خورده، با شرمساری برای همیشه از دیده‌ها نهان می‌شود. این مقاله با روش نظری و شیوة توصیفی ـ تحلیلی به مقایسة داستان سیمرغ در شاه‌نامه فردوسی و نسخه خطی سلیمان می‌پردازد. در شاه‌نامه سیمرغ خود زال را به مهربانی می‌پروراند و در سراسر زندگی سایة مهر بر سر او و خاندانش می‌گستراند. در سلیمان‌نامه سیمرغ دختری را می‌رباید و بر فراز کوهی نگه ‌می‌دارد. دختر این سیمرغ را دشمن و زندانبان خود می‌داند تا سرانجام با ترفندی از دست وی رهایی می‌یابد. در هر دو داستان تقدیر پیروز می‌شود، با این تفاوت که سیمرغ سلیمان نامه مدعی جلوگیری از قضا و قدر است، اما سیمرغ شاه‌نامه هرچند زال و رستم را از راز زمانه می‌آگاهاند، اما می‌داند که سرانجام بازی سرنوشت باعث نابودی خاندان زال خواهد شد.