از ویژگیهای سبکی منحصربهفرد شعرای سبک هندی، نظیر شهرت شیرازی، که شعرشان را از سبکهای دیگر متمایزتر و قابل تاملتر جلوه میدهد، مخالفخوانی است. در غزلیات شهرت، به تاسی از شعرای نامدار سبک هندی، دو نوع اندیشه متضاد از هم به چشم میخورد، یعنی : زمانی نگرشش به عناصر شعری و شخصیتهای مشهور داستانی، تاریخی، قرآنی و اسطورهای، همان نگرش کلیشهای در سنّت دیرینۀ شعر فارسی است و زمانی نیز همنوا با دیگر شعرای هم سبک خویش و بر خلاف هنجار دیرینه ادبی، از زاویهای غیر عرفی نگریسته و به خلاف آمد عادت در مورد آن عناصر و شخصیتها به قضاوت مینشیند. در غزلیات شهرت، مضامین متضادی به چشم میخورد که در دو شکل مثبت و منفی همدیگر را نقض میکنند. علت اساسی این مخالف خوانیها و مضامین متضّاد در غزلیات شهرت را میتوان در عواملی نظیر: از زوایای مختلف به یک پدیده ثابت نگریستن، نگاه عاطفی داشتن به پدیدههای محیط اطراف و از همه مهمتر دستیابی به معنی جدید، «معنی بیگانه» دانست. در این پژوهش، با روش توصیفی- تحلیلی و بهرهگیری از منابع کتابخانهای، اکثر موارد مخالفخوانی و مضامین متضّاد در غزلیات شهرت استخراج و مورد بررسی واقع شده است. نتیجه پژوهش نشان میدهد که در غزلیات شهرت، با تاسی از شعرای نامدار سبک هندی، به جهت خلق مضمون جدید، معنی بیگانه، مخالفخوانی و مضامین متضاد، در حد قابل توجهی مشاهده میگردد.
|