نویسندگان

چکیده مقاله

ماهیت رويکردهای شناختی به مسأله زبان و ادبیّات، از دو دهۀ گذشته به این طرف تغییر کرده و نویسندگان ما به‌تبع آن کارکرد متفاوتی برای استعاره قائل شده‌اند که بر اساس آن، استعاره دیگر به‌منزلۀ یک صنعت ادبی يا يکی از صورِ خیال نیست، بلکه در نظام شناختی بشر، یک فرايندی فعّال به‌حساب می‌آید. اهمیّت استعاره دیگر منوط به کاربرد کلمه، عبارت يا جمله نیست؛ بلکه هر استعاره‌ای يک مدل فرهنگی در ذهن به وجود می‌آورد که زنجیرۀ رفتاری بر اساس آن طراحی می‌شود. بر اساس اين ديدگاه، استعارۀ شناختی یا مفهومی بر اساس نیاز بشر به درک و بازنمايی پديده‌ها و با تکیه بر ساخت واژه‌ها و اطلاعات قبلی ساخته می‌شود و در جريان تفکّر، نقش مهمّی ايفا می‌کند. بنابراين، تعاريف، استخراج و بررسی اين نوع استعاره‌ها از هر متنی باعث می‌شود که برداشت ما از جهان ذهنی گوينده، دقت و عمق يابد. نویسنده در این پژوهش به شیوۀ توصیفی- تحلیلی و روش کتابخانه‌ای به بررسی استعاره‌های مفهومی در روایت‌های نویسندگان زن از دفاع مقدّس (مطالعۀ موردی کتاب‌های نورالدین پسر ایران، لشکر خوبان، دا، دختر شینا) پرداخته است. نتایج پژوهش بیانگر آن است که در آثار دفاع مقدس، انواع استعاره‌های مفهومی با حوزه‌های مبدأ و نگاشت‌های مشخص به کار رفته است که قدرت تخیّل و عیار تفکّر ذهنی نویسندگان این‌گونه آثار را مشخّص می‌کند. همچنین نویسنده درصدد پاسخگویی به این پرسش‌هاست که چگونه می-توان، تفاوت مفهوم‌سازی‌های زنانه از جنگ را در قالب نظریۀ استعاره مفهومی و طرح‌واره‌ها بررسی کرد؟ و در شکل‌گیری استعاره‌های مفهومی در روایت‌های زنانه از چه حوزه‌های مبدأ استفاده شده است.